Սիրոյ եւ Բաժանումի մը Պատմութիւնը
Մեր գրականութեան երկու տաղանդներու՝ Յովհաննէս Շիրազի եւ Սիլվա Կապուտիկեանի ամուսնութիւնը եղած է կարճատեւ: Այդ կարճ երջանկութեան պտուղն էր Արամազդ Կարապետեանը, բոլորիս ծանօթ՝ քանդակագործ Արա Շիրազը (1941-2014): Բաժանումէն ետք, Սիլվա Կապուտիկեան իր հետ տարած է Արան:
Սիրով, ընտանեկան կեանքով, զաւակով եւ բաժանման ցաւով շաղախուած այս հանգրուանը իր արձագանգը գտած է երկու բանաստեղծներու տողերուն մէջ:
Շիրազ, որ առաւելաբար հայրենիքի, Արարատի, հօր եւ մօր նուիրուած բանաստեղծութիւններով ծանօթ է, Նոր Տարուան օրերուն գրած է.
«Նոր տարուայ գիշեր է... Բալիկս չկայ,
Թւում է՝ բալիկս ուր որ է կը գայ.
....
Միայն ես ու ես եմ բալիկի կարօտ
Միայն քեզ ու քեզ եմ, բալիկ իմ, կարօտ:
...
Ա՜խ, հասիր, առանց քեզ նոր տարի չունեմ,
Առանց քեզ իմ տանն էլ անբոյն թռչուն եմ»:
Աւելի ուշագրաւ է « Իմ Բալիկին» վերնագրով բանաստեղծութիւնը, որու առաջին տունն է.
«Սրտիս ծաղկած մի փունջ ես դու, իմ բալիկ,
Ուր էլ գնաս՝ իմ շունչն ես դու, իմ բալիկ,
Բաժան սրտեր իրար կապող սիրոյ պէս՝
Սիրուց հզօր կամուրջ ես դու, իմ բալիկ»:
Յաջորդ տողերուն մէջ խոստովանութիւն կայ.
«Ի՞նչ թաքցնեմ, լաց եմ լինում առանց քեզ,
Կերած հացս կուլ չի գնում առանց քեզ,
Ուրախ կեանքից ետ եմ մնում առանց քեզ,
Հասիր. Միթէ՞ անուրջ ես դու, իմ բալիկ:
Եւ ահա, Արայիկին յղած իր մաղթանքը.
«Արայիկը,
Իմ բալիկը,
Իմ ծով սրտի
Ջինջ ալիքը,
Թող միշտ խաղայ,
Թող շողշողայ,
Սիրտս՝ նրա խաղալիքը...»
Շիրազ միայն իր որդին չէ կարօտցած: Նոյն տարիներուն գրուած այս տողերուն մասին ի՞նչ կ՛ըսէք.
«Կնոջ սիրտը մի բաժակ է բիւրեղեայ,
Փշրտեցի ու չեմ կարող կպցնել,
Եւ այն օրից, աւա՜ղ, էլ չի կարող նա
Համբոյրներիս գինին սրտանց վերցնել»:
Եւ, ահա, իրենց սիրոյ եւ բաժանումի պատմութիւնը, Շիրազի տողերով.
«Դու դեռ երէկ չկայիր, ու ես շուշան ու վարդեր,
Ու ես մեխակ ու վարդեր էի բերում մայրիկիդ,
Եւ համբոյրով աղերսում, որ քեզ աշխարհ նա բերէր,
Որպէս անհուն իմ սիրոյ ծովից հանած մարգարիտ:
Ու...քեզ աշխարհ բերեցինք, ու ես շուշան ու վարդեր,
Ու ես մեխակ ու վարդեր էի բերում օրոցքիդ,-
Սակայն երբ դու ոտք ելար, մայրդ մարեց երգը մեր,
Առաւ քեզ գիրկն ու փախաւ՝ լացս թողած աչքերիդ,
Ու ես դարձայ մի ցօղուն՝ ծաղիկն ու սիրտը պոկած,-
Ո՞ր սատանան, իմ բալիկ, խելքից հանեց մայրիկիդ,
Որ քեզ խլեց իմ գրկից, ու դու դեռ ինձ մոռացած՝
Ա՜խ իմ փոքրիկ արեգակ, սիրտս մութն ես թողնում դեռ...
Հիմա ո՞վ է մայրիկիդ բերում երազ ու վարդեր...»:
1940-50ականներուն հրատարակուած գիրքեր կը կարդայի, ուր երկու բանաստեղծներու գործերու ընդմէջէն, մտքիս մէջ այս պատկերը գծուեցաւ:
Յովհաննէս Շիրազ երկրորդ անգամ ամուսնացաւ եւ 7 զաւակներ ունեցաւ:
Սիլվա Կապուտիկեանը շարունակեց ստեղծագործական իր ուղին:
Ցաւէն եւ կարօտէն անդին, կեանքը շարունակուեցաւ:
Ի մի բերաւ՝
Մ.Մերտխանեան
