ԶԱՊԷԼ ԱՍԱՏՈՒՐ «ՍԻՊԻԼ»

Մեր մեծասքանչ մայրենին...

ՍԻՊԻԼ

Լուի Սէզ փառաւոր գրասեղան մը: Վրան սիրուն փոքրիկ կիսարձաններ Պայրըն, Միւսէ, Լամարթին: Խել մը գրքեր Պուռժէ, Ռիշբէն, Տոտէ, Լօթի, Մօբասան և ընկերութիւն:
Ծաղկամանի մը մէջ մանուշակ և յափուկ: Բիւրեղեայ արծաթափայլ սրուակիկներու մէջ «էքսթռէներ, մարէշալ, քօրիլօբսիս տը ժաբոն, էլիօթրօփ»: Մէկ կողմը գունաւոր ժանեակներու կոյտ մը կարմիր, վարդերանգ, ճերմակ, կապոյտ, մանիշակագոյն: Միւս կողմը ժապաւէններու, ասեղնագործութեանց, սնդուսի ու թաւիշի խառնուրդ մը: Մէջտեղը Միլօի Վէնիւս մը, աջ կողմը Կուպիտօն մը և ձախը՝ Բօմբատուրի գլուխը: Կաղամարը, պղինձէ գոհար մը, լեցուն ոսկեգոյն մելանով: Գրիչը՝ կապոյտ փետուր մը ոսկեզօծեալ: Պատերուն վրայ պատկերներ, Ռօմէօ և Ժիւլիէթ պատշգամի տեսարանին մէջ: Ֆաուսթ և Մարկրիթ՝ պարտէզին մէջ: Սեղանին զուգահեռապէս դիմացը խոշոր հայելի մը, ջինջ ու պայծառ: Այդ սեղանին առջև, փետրալից լայն թիկնաթոռի մը մէջ, այդ հայելիին ճիշդ դիմացը, այդպէ՛ս կ՛երևակայեմ որ բազմի և գրէ Սիպիլ, բաց կապոյտ սիւրայէ մաթինէ մը հագած, կաթնաթոյր ժանեակներով զարդարուած....

ծիծաղ մը իր շրթներուն վրայ, ինչպէս գիտեն ունենալ գթութեան քոյրերը երբ իրենց որբերուն համար հանգստութեան կ՛ելլեն: Վերջին պահուն գնաց աչքէ անգնել Նոր Թատրոնին արդուզարդը, յաջողութիւն մաղթեց իր ընկերուհիներուն և դռնէն դուրս ելաւ:

Գիշերը երբ ամէն ոք կը պարէր, կը խօսուըռտէր, կը զուարճանար, Սիպիլ իր փոքրիկ աղջկան ձիւնաթոյր անկողնին քով, զայն քնացնել կ՛աշխատէր: Ինծի համար, այս ալ բանաստեղծութիւն մըն է, և ի՜նչ գերագոյն բանաստեղծութիւն:
Իբր գրագիտուհի, կրնայ պարծիլ թէ հայերէն լեզուն շատ քիչ անգամ հանդիպած է այնքան նուրբ գրչի մը: «Կապոյտ Աղջիկ»ին և «Ժանեակներ»ուն հեղինակին տեղը երբեք չպիտի մոռցուի հայ բանաստեղծութեան մէջ:

Յ.ԱԼՓԻԱՐ «1892 Հայրենիք»

Հայ Լեզուին

Դո՛ւն, առաջին վանկ շրթունքիս,
առաջին ձայն իմ հոգւոյս,
Նախկին հնչիւն իմ մանկական լեզուիս հեզ,
Որով լացի ու երգեցի միշտ յուզումներս,
իղձս ու յոյս,
Իմ մայրենի քաղցրի՜կ բարբառ, ողջո՜յն քեզ:

Տարիներով թափառական օտար երկիր ու վայրեր,
Զուրկ մնացի ընտանիքէս, տընակէս.
Այլ քու կարօտդ անդարման
ցաւն եղաւ սրտիս կարեվեր,
Ո՜վ իմ լեզուս, ամէն իղձ զո՜հ ըլլայ քեզ:

Զարմանահրաշ վըսեմ թարգման դուն սրբութեանց անմատոյց,
Դուն արձագանք Հայ անցեալին, կեանքին վէս,
Տիտաններու, քերթողներու անմահ փառքին
ապացոյց,
Ո՜վ վեհ բարբառ իմ հայրերուս, պատի՛ւ քեզ:

Ալեծաղիկ կատարներու անմահ զաւակ դարաւոր,
Ծոցէդ անշէջ ճառագայթներ կը ժայթքես,
Մշտափթիթ գարուն մÿանանց
կը պըսակէ դէմքդ աղուոր,
Անզուգական, քնքուշ լեզուս, համբո՜յր քեզ:

Դուն Մեսրոպին ու Սահակին շունչին
թրթռումը ոսկի,
Որ հայրենի յուշերն անդուլ կÿեղերգես.
Իր պաշտելի աւանդութեանց,
նշխարներուն սուրբ ըսկիհ,
Ով աննման չքնաղ լեզու, բուրվա՜ռ քեզ:

Ծով ծիածան որ կը գըլես լայն կոհակներդ
այգաբեր,
Մերթ գոհարներ ծաւալելով, մերթ բեհէզ.
Մերթ սաղմոսներ ծփծփալով, մերթ վէպեր,
Ո՜Վ Հայ լեզուս իմ պաշտելի, ողջո՜յն քեզ:

Դուն թրթռացիր անտառներու սօսիներուն տակ ըստէպ,
Հայ աշուղին քնարին պարծանք եղար վէս.
Հիմա կÿերգես զաւակներուդ նժդեհ կեանքը
երաշխէպ,
Քերթողներու անմահ բարբառ, բիւ՜ր փառք քեզ:

Օրհնեա՜լ ըլլան մեր հայրերը,
որոնք թէեւ ցիր ու ցան,
Մութ օրերուն՝ մոլորած չոր շիւղին պէս,
Մոռցան իրենց տունն ու տեղը,
զաւակներնին ուրացան,
Իրենց անձն ալ, բայց չըմոռցան երբեք քեզ:

Քու բառերէդ՝ արեւէն վառ ու բիւրեղէն վճիտ
Իմ հոգւոյս մէջ բոց մը կաթեց մշտակէզ,
Հուր ծարաւը անհունութեան, բարւոյն, մեծին ճըշմարիտ.
Ո՜վ մանկութեանս ազնիւ լեզուն, կÿօրհնե՛մ քեզ:

Օրհնեա՜լ ըլլան մեր մայրերը, որոնք զքեզ սնուցին
Իրենց շունչովն ու աղօթքով սրտակէզ,
Խարխուլ, փլած կտուրին տակ,
կարօտ՝ պատառ հացին,
Գուրգուրանքո՜վ պահպանեցին միշտ ըզքեզ:

Թող որ ե՛ս ալ, յետին զաւակն հայրենիքիս
իմ թշուառ,
Սուրբ տաճարիդ ոտքը բերեմ ողջակէզ՝
Միշտ տառապած, երբեք շիջած սրտէս կայծ մը խանդավառ,
Հոգւով պաշտեմ ու քնարովս օրհնեմ քեզ:

 ԾՆՈՒՆԴԻ ԳԻՇԵՐ

Այն աստեղավառ Ծնունդին գիշեր
Ամպերէ ծաղիկ թափեր կը ձիւնէ,
Ինչպէս նշենին հովէն տարուբեր
Արփագոյն՝ լոյսէ աստղեր կը ձիւնէ:
Իմ մանուկ հոգիս, իմ հոգիս դեռ կոյս,
Ոհ, ի՜նչ ջերմեռանդ խանդով ըզմայլուն՝
Կաթոգին խնդրեց քեզմէ, ո՛վ Յիսուս,
Որ աստղ մ'ինձ ղրկես երկինքէդ փայլուն:

Այն խորհրդաւոր Ծնունդին գիշեր,
Ճաճանչի մը մէջ տեսայ ես Աստուած,
Սիրտը արիւնած, ճակատը փուշեր,
Թշուառ մարդկութեան երազին զոհուած,
Ծաղկատի հոգիս, հոգիս խանդավառ
Խնդրեց որ կեանքով օծես, ո՛վ Յիսուս,
Դուն որ մեր անհուն պատրանքը տեսար
Ոսկի սկիհը իմ երազներուս:

Հիմա ծնունդի գիշերն է խաւար
Ու Բեթղեհէմի աստղին տեղ արծաթ՝
Հորիզոնին մէջ կը շարժին երկար
Ծով անյուսութեան կուռ ամպեր երկաթ:
Բայց միշտ ջերմեռանդ՝ այլ հիւծուած հոգիս,
Կու գայ պաղատիլ քեզի, ո՛վ Յիսուս,
Զի շիջան աստղեր, երազներ կեանքիս,
Դուն ցօղէ ինծի նոր հաւատք, նոր յոյս:

ԽՕՍՔ ԸՆԴ ԱՍՏՈՒԾՈՅ

Աստուածաբանութեամբը բարի հոգւոյդ անծայր ու անծիր,
Եթէ դուն մայր ըլլայիր,
Փոխանակ հայր ըլլալու,
Արդեօք աշխարհ չէ՞ր թաւալեր առանց արցունք մը լալու:

Դեռ նորածիլ կը մեռնէ՞ր դաշտին ծաղիկն՝ առաթուր
Նախիրներու կաշըմբուռ
Սըմբակին տակ ոգեսպառ.
Աստուածային հոգիդ գըթած եթէ գրգար մայրաբար:

Անշուշտ խուժին կը յաղթէր գութը ուժէն ալ արի,
Թըփուտներուն կամ սարի
Թռչնիկն անզէն ու տըկար
Արիւնախանձ ուրուրներուն ճիրանին տակ չէր տըքար:

Եթէ դուն մայր ըլլայիր, մարդը կ՛ըլլար անձին տէր,
Ազատ, անկեղծ, անվեհեր.
Երախտիքի բեռան տակ
Հոգին երբեք չէր կորանար անարգ նիւթին նահատակ:

Ո՜հ, եթէ մայր ըլլայիր. հանդուրժէի՞ր պիտի լուռ,
Երբ գեղարդին ներքեւ սուր
Կողէն արիւն կը պոռթկար
Յիսուսիդ որ կը պաղատէր. «Գթա՛, մարմինս է տըկար»:

Եթէ դուն մայր ըլլայիր, բիբովդ անհուն որ բոց էր,
Արդեօք չէի՞ր թափանցեր.
Խորախորհուրդ ալքերուն
Հոգիին որ յաւէտ կ՛ողբայ մարած երազն իր գարուն:

Ո՜հ, կ՛ըղձայի, կ՛ըղձայի՝ մայր ըլլայի՜ր պահ մը լոկ
Հանդէպ կեանքին անողոք
Օրէնքներուն անսասան,
Եւ ըզգայի՜ր թէ մեծ սրտէդ մարդիկ ի՜նչ սէր կը յուսան:

ԶԱՊԷԼ ԱՍԱՏՈՒՐ-ՍԻՊԻԼ

  

ՄԱՅՐԱԿԱՆ ՍԷՐ

Մայրն է վիշտերու, դժբախտութեանց միակ ցաւակիցը, հրճուանքներու, յաջողութեանց միակ խնդակիցը, որ զմեզ կը սիրէ առանց փոխարինութեան, որ կուլայ և կը ժպտի մեզի հետ և կը զոհէ իր կեանքը ամէն օր մեզի. գիտնալով որ մենք գէթ օր մը չպիտի նուիրենք իրեն:
Ամէն մարդու համար կարելի է ըսել թէ գերագոյն երջանկութիւնը սրտակից մը ունենալու մէջ կը կայանայ և ամէն անոնք որ կը գանգատին կեանքէն ու անհամ կը գտնեն զայն, գտած չեն կեանքի մոգական գաղտնիքը ճշմարիտ մտերմութիւնը, զայն՝ որուն հետ կարելի ըլլայ տանիլ բոլոր դժբախտութիւնները անտրտունջ և ճաշակել բարձրագոյն վայելքները:
Ի զուր մարդ կը փնտռէ այդ հազուզագիւտ սիրտը որ պատասխանէ իրենին. աւա՜ղ, ճերմակ կեռնեխն է որ ամպերէն վար կ՛իջնէ գիշերները, երբ կը քնանանք և առտուն կը թռչի երազներու հետ: Եւ մինչ մեր շուրջը մեր ներքին կեանքին մէջ, տերեւները կը թափին, շողերը կը մարին, յոյսերը կը նուաղին, հոն է մեր սրտին մօտիկ՝ մեր ճշմարիտ բարեկամը, պաշտելի իր ալևոյթին մէջ, իր անշէջ գովասանքովը յաւիտենապէս խանդավառ՝ թևերը բաց զմեզ սփոփելու համար, և իր անսպառ ներողութեամբը և գուրգուրանքովը ներշնչելու մեզի հաւատքը անմահ սէրերուն:

ԱՆՑՆԵԼՈՒ ՄՕՏ

Լոյսի փունջ մը, շող շիւղերու կուռ հիւսկէն,
Հորիզոնէն վար հուր և բոց կը թափէ.
Լերան ծայրը ցոլքեր մութը կը պըրկեն
Ցանցի մը մէջ լայն վերտերով սատափէ:

Քունէն զարթած կ՛երգէ մարին վարուժան
Ոստերն ի վար կախուած բոյնին մէջ տամուկ,
Դաշտերուն մէջ հոյլ հոյլ գառներ կը խըժան
Շաղով օծուած մարմանդներուն մէջ ճամուկ:

Շամբերուն հոծ շուքին տակէն դողդոջուն՝
Դէպի ծովուն ափերն ի վար աւազէ,
Ուր փրփուրին կը նշմարես վախկոտ չուն,
Լուսածիծաղ առուն վէտ վէտ կը վազէ:

Ոչ հմայքէն առուին տենդոտ կարկաջին,
Շողին ցօղին լոյս ծիծաղէն արծաթի,
Ոչ ալ այգուն ջերմ համբոյրէն առաջին
Մեր սրտին մէջ վարդ անուրջ մը կը ծաթի:

Մենք չենք սիրեր կեանքն յորդաշունչ, կենդանի.
Անցնելու մօտ իրերն ըզմեզ կը կարթեն.
Ու կը ցաւինք, երբ բախտն հեռու կը տանի
Ինչ որ երէկ արհամարհած ենք արդէն:

Մենք կը սիրենք, երբ արևը ծիրանի՝
Հսղած, հատած մոմի նման ոգեվար՝
Ալիքներուն գոգն իյնալով շիջանի
Սողոսկելով խարակներէն զառ ի վար:

Ծաղիկները, զոր կը թողունք որ ցամքին
Թօնուտ օդին, ցուրտ արևին տակ աշնան,
Ծառաներու յանձնած կոպիտ խընամքին,
Թոռմելու մօտ՝ կարծես յանկարծ կ՛անուշնան:

Սըրուակները, որոնց բոյրը կը հատնի,
Ալ աւելի մեզ սիրելի կը դառնան,
Ինչպէս դեղնած սիրոյ թղթիկ մը գաղտնի,
Զոր կը պահենք գուրգուրանքով անսահման:

Եւ մեր սէրը ոսկեփետուր թռչուն բիլ,
Զոր անսըւաղ կը լքանենք շատ հեղ մենք,
Երբ թև կ՛առնէ, կ՛ուզէ մեզմէ խուսափիլ,
Դողդըղալով մեր հոգւոյն մէջ կը սեղմենք:

Մըրմունջները որոնք հեռուն կը մարին,
Կոչնակները, հաչիւնն անգամ շուներուն,
Գորշ ամպերն իսկ փակած կապոյտ կամարին,
Մեկնելու մօտ՝ հըմայք մ՛ունին օրօրուն:

Յուզմունքներն ալ կը վրդո՛վեն մեր հոգին
Եթէ չըլլան երազի պէս թևաւոր.
Եւ կեանքն արդեօք կ՛ըլլա՞յ այնքան թանկագին,
Ա՜յնքան անուշ, երբ չըսպառնայ մահն անոր:

 ԱՐՑՈՒՆՔՆԵՐ

Արցունքներ կան, շիթ շիթ, տրտում, մելամաղձոտ,
Որոնք կու լան, կաթկըթելով այտին վրայ.
Ամէն կաթիլ՝ հեծկլտանք մը, կոծ մ՛է թախծոտ.
Իր ցօղին մէջ տառապանք մը կը թըրթըռայ:

Արցունքներ կան, պայծառ ու ջինջ և անխըռով
Որ արեւու նշոյլներով կը փողփողեն.
Ծիածանին անձրևի պէս հանդարտ ու զով:
Երբոր տեղան, օդը բոյր մը կ՛առնէ հողէն:

Լուռ, անշըշուկ խորհրդաւոր արցունքներ կան.
Որ կը բխին հոգւոյն խորէն սիրոյ կարօտ.
Անոնք ցաւեր մեզ կը պատմեն երկայն, երկայն.
Թաղուած սէրեր, զոր կընքած է սուգին նարօտ:

Արցունքներ կան որոնք քըրքիչ ինձ կը թըւին,
Միշտ գոռացող ամպին նըման փոթորկայոյզ,
Որ փայլակներ թօթափելով ծովին, հովին,
Մշուշի պէս կը տարտղնին կեդրոնախոյս:

Արցունք մ՛ալ կայ որ միշտ կ՛այրէ, բայց չի կաթիր,
Հեղուկ բոց մը, բուռն, ըսպառիչ ահեղ կրակ,
Ցամքած արցունք, որ չի հատնիր՝ մինչև մոխիր
Կըտրին աչքերն, հոգին դառնայ կոյտ մ՛աւերակ:

Ո՜վ արցունքներ ամէնքնիդ ալ ես կը ճանչնամ,
Թէև դժբախտ իմ օրերուս յուշերն ըլլաք.
Ջերմ յուզմունքով ըզձեզ կ՛օրհնեմ ես յարաժամ,
Ձեզմով կը զգամ սըրտիս ապրիլն ես շարունակ:

ՈՐԴԻԱԿԱՆ ՍԷՐ

Մի՛ թողուք զիս, յուշե՛ր քաղցրիկ,
Տարէ՛ք, տարէ՛ք մօտ օրրանիս,
Ուր խոնարհած կին գեղեցիկ,
Սրտի մեղրով դիեցնէ զիս:

Մայրիկս է ան, հոգի՛ բարի,
Էա՛կ վըսեմ, քա՛ղցր արարած,
Թէպէտ տըկար, բայց սիրտն արի,
Ժըպտի փոխէ արցունք ու լաց:

Օրրանիս քով իր երգն անուշ,
Զըւարթ շեշտերն աղու ձայնին,
Իր անձնըւէր խնամքներ քնքուշ,
Զիս կը յուզեն բոլորովին:

Գորովանքի իր դերին մէջ,
Հայրիկս միայն է իր ընկեր.
Նոյն սիրտն ունի, նոյն սէրն անշէջ,
Լաւ կ՛ըմբռնէ ամէն պարտքեր:

Հուժկու ձեռքով, ո՜վ հայր, դու միշտ,
Բանաս ակօս աշխատութեան,
Քուկիններուդ օրեր անվիշտ,
Կ՛ընծայես դու մինչ յաւիտեան:

Բի՜ւր օրհնութիւն, մաղթանք այնքան,
Հոգւոյս խորէն կ՛ուղղեմ յաւէտ,
Ձեզ, ո՜վ ծնողք իմ սիրական,
Մաղթեմ ձեզ կեանք երանաւէտ:

Փոխան խնամքին ձեր անձնուրաց,
Ձեզ նըւիրեմ սէր անսահման,
Թող ձեզ խնայէ բախտն իր հարուած
Քաղցրի՛կ ծընողք իմ աննըման:

ՄԵՆԱՍՏԱՆԻՆ ԿՈՅՍԸ

Կէս գիշեր է. սենեակիս մէջ միայնակ
Կանթեղ չունիմ, ոչ ալ երկինքն ունի շող.
Իր լոյսն յետին մարեց դարպասն ու տընակ,
Եւ մընացի իմ խոհերուս հետ մաշող:

Կը թափառին շուրջս ըստուերներ թանձրահոծ
Մերձենալով, հեռանալով յամրաբար,
Եւ կը լսեմ իրենց վայիւնն ողբակոծ,
Երբ կանգ առնել կու գան յոգնած ու մոլար:

Տըխուր մտքիս ուրւականներն են համակ
Ցընորք հոգւոյս հազիւ հասած արբունքի,
Եւ մինչ կ՛անցնին օրերըս ցուրտ ու ցամաք՝
Անոնք կու տան ինձ ըսփոփանքն արցունքի:

Զի մինակ եմ հոս դէմքերու հետ տըրտում,
Կոյսերու հետ, որոնք չունին իղձ ու խանդ,
Որոնց ձայնին վանկերն՝ աղօթք անպատում
Կը խորտակէն երազս ու յոյս մանաւանդ,
Ապրիլ կ՛ուզեմ, անոնք երկինք ցոյց կու տան:

Սիրել կ՛ըղձամ, կը գոչեն. «Սէր է Աստուած:
Եւ կը պատմեն Դաւիթը, Յոբն ոպ Յուդան.
Կ՛ըսեն. «Միայն մահւան համար ենք հաստւած:
Ջուր կը վառէ երկինք արևն ու լուսին,
Ձօնելով կեանք ծաղկին, դաշտին ու մարրդուն,
Ես կը դառնամ նորէն համեստ այն լոյսին,
Որուն ներքև լուռ կը հըսկէ աչք մ՛արդուն:

Բոցեղ շունչ մը կը խընդրեմ ես, սիրտ մը տաք,
Որ խառնըւի տենդոտ հոգւոյս յորձանքին,
Եւ Սաղմոս մը կը դընեն, ա՛հ, բարձիս տակ,
Խաչ մ՛ալ փայտէ ընդդեմ սըրտի փորձանքին:

Այդ փորձանքներն ես կ՛երազեմ անդադար,
Կեանքի բոլոր մեծ պայքարներն, հուրն անհուն,
Աշխարհի մէջ չընչին բաժինս իմ արդար,
Եւ կը թողում երկինքն իրեն սուրբերուն:

ՄԻ՛ ԸՍԷՔ

Մի՛ ըսէք ինձ թէ բարութիւնն է կեղծիք,
Թէ ժըպիտը կնճիռ մըն է սնգուրուած,
Թէ ոչինչ կայ ազնիւ, ոչինչ գեղեցիկ,
Թէ պատրանք են սէրը, ծաղիկն ու քերթուած:

Մի՛ ըսէք ինձ թոյն է բուրումը գարնան.
Ախտի սերմեր ջուրերն ունին խաժ ակին,
Թէ լուսագեղ ցօղերն ամպրոպ կը դառնան,
Եզերքն է լոկ մեղրը՝ կեանքի բաժակին:

Ո՜հ, մի՛ ըսէք շրթունքները կը սըտեն,
Երբ կը զեղուն հըրայրքներ, գութ ու գորով,
Թէ յոյզն ու խանդ չեն ցայտեր միշտ մեր սրտէն.
Թէ կայծեր են անոնք մտքի մ՛անխըռով:

Ո՜հ, մի, ըսէք նայուածքները բոցավառ
Չոր քարեր են, սուտակ, զմրուխտ կամ ոբալ,
Որոնք օծուած սուտի փայլովը բուրվառ՝
Գիտեն տրտմիլ, ըզմայլիլ, լալ ու ողբալ:

Ո՜հ, մի, ըսէք թէ ձայները կը խաբեն,
Իրենց անկեղծ հնչիւններովը ծալ ծալ,
Մի՛ ըսթափէք սիրտս իր անուշ տագնապէն.
Թողէ՛ք ինծի, երազներովս պանծալ:

Մի՛ ըսէք ինձ թէ մարդիկ չեն անձնըւէր,
Թէ շահերով ըստոր լեցուն է աշխարհ,
Եւ ուխտերը, երդումները օդն ի վեր
Կը փարատին ինչպէս թերթեր հողմավար:

Մի՛ մի՛ ըսէք խաւար է ծայրը կեանքին.
Անմահութեան յոյսն աղուոր տենդ մ՛է փարթամ,
Թէ հող, մոխիր պիտի դառնայ մեր հոգին...:
Ո՜հ, թողէ՛ք որ ցընորքներուս հաւատամ:

ՍԻՊԻԼ- Բերա, 16 Սեպտ. 1913

ԹԻԹԵՌՆԻԿԸ ԵՒ ՄԵՂՈՒՆ

Կէս օրին մօտ, յոգնած դադրած՝
Մեղուն փեթակ կը փութար:
Առտուն կանուխ, արևուն հետ էր ելեր,
Եւ ծիլէ ծիլ ոստոստելով օդայած,
Ծաղիկներուն ծըծեր էր հիւթն ու նեկտար,
Աւարելով առէջներուն նուրբ թելեր:
Իր բեռան տակ ճնշըւած խոնջ ու անձայն,
Եկաւ վարդին վըրան թառիլ խաւարծի,
Ուր կը տաքնար թիթեռնիկ մը գունագեղ,
Արևուն ջերմ ցոլքերուն տակ ջինջ, շըքեղ:

Թևիկները թաւիշ էին
Փետուրի պէս, դեփ դեղին,
Վըրան մանրիկ կիտուածներով թաւարծի
Ուր սև նիշեր բանուած էին ցիր ու ցան:

«Խօ՛լ թիթեռնիկ, ըսաւ մեղուն ծաղկասուն,
«Դո՛ւն, անպիտա՛ն անասուն,
«Ի՞նչ կ՛ընես հոդ արևուն տակ
«Պարզած թևերդ այլանդակ:
«Աղուրորութի՞ւն ցուցադրելու կ՛ելլես դուն,
«Ժիր մեղուներն երբ կ՛աշխատին եռանդուն:

«-Կարծածիդ պէս անպիտան չեմ,
«Թիթեռն ըսաւ մեղմաբար,
«Մի՛ նախատեր զիս, կ՛աղաչեմ,
«Մ՛ըլլար այդքան սընափառ:
«Աղուոր ըլլալ մե՞ղք կը կարծես
«Որ երեսիս կը զարնես:
«Տըգե՛ղ ես դուն, սակայն ըսի՞
«Երբեք կոշտ բառ մը քեզի:

«-Օգուտդ ի՞նչ է, ըսէ՛ նայիմ, թո՛ւն էակ,
«Եթերին մէջ, վեր վար թըռիլ ու թառիլ,
«Հիրիկէն վարդ, վարդէն յասմիկ թափառիլ,
«Բան գործ ընել օրն ի բուն խաղն ու կատակ:
«Լիրբ ձևերով խեղկատակ:
«Մինչ ես կռէզէն ոսկեփրփուր
«Կը քաղեմ մեղր անուշակ,
«Եւ փեթակիս մէջ կը շինեմ թաքթաքուր
«Մարդոց համեղ կերակուր,
«Թալլելով թիւմ, մանուշակ:

«-Տիկի՛ն մեղու, մըտի՛կ ըրէ, գոչեց թիթեռն օդապար
«Կը կարծես թէ կերուա՞ծն է լոկ օգտակար.
«Գեղեցիկն ալ չունի՞ օգուտ մեր սրտին.
«Շատեր իրենց տաղանդն անոր կը պարտին:
«Մարդիկ, իրա՛ւ, յարգ կ՛ընծայէն ցորենին
«Ու կուշտ մընայ փորերնին,
«Բայց գրգանքով կը հոտոտեն թաւշալանջ
«Շէկ քրքումներն ու յափուկները կանաչ:
«Եթէ մեղրով քիմքին հաճոյք կու տաս դուն,
«Իմ հըմայքս ալ աչքին հրճուանքն է մարդուն:

«Մի՛ նախանձիր իմ ձիրքերէս,
«Գիտցի՛ր արդար է Աստուած.
«Քեզ ուժ տըւաւ որ բեռ կըրես,
«Իմ թևերուս ալ՝ կիտուած:
«Ես քու մեղրիդ, ոչ ալ մոմիդ չեմ տենչար,
«Դուն ալ մ՛ըլլար լեզուով խայթող՛ սրտով չար:»

ԶԱՊԷԼ ԱՍԱՏՈՒՐ-ՍԻՊԻԼ