Բուն անունով՝ Ալեքսանդր Թեւոսեան: Արձակագիր, բանասէր, գրական գործիչ:
Ծնած է Զանգեզուրի Գորիս աւանը՝ 1899 Յունիս 13-ին:
Ծննդավայրի նախնական կրթութենէ վերջ կ՛աւարտէ Էջմիածնի Գէորգեան ճեմարանը: Իր գրական նախախայրիքը կը կազմեն գիւղի կեանքի մասին գրած գեղարուեստական ակնարկները, որոնք յետագային նիւթ դարձան իր պատմուածքներուն համար:
Իր գրական լաւագոյն գործերն են. «Յովնաթան Մարչ» երգիծավէպը, «Կարմրաքար եւ Խաչատուր Աբովեան» անաւարտ մեծ վէպերը, «Մթնաձոր», «Սպիտակ ձին»,«Անձրեւը»,«Եղբայրութեան Ընկուզենիները» եւ 1936 ին «Սեւ Ցելերի Սերմնացանը» պատմուածքներու ժողովածոները, Երկեր 2 հատորով «1964», Երկեր 4 հատորով «1976, 1979»: Ան թարգմանած է Ն.Վ. Գոգոլի «Տարաս Բուլբա» վիպակը. առաջին անգամ աշխարհաբառի վերածած է Մխիթար Գոշի եւ Վարդան Այգեկցիի առակներէն մաս մը:
Գրած է «Զանգեզուր եւ Արեւի Զաւակը» ֆիլմերու սենարիօները: Բակունցի բանասիրական աշխատութիւններէն ուշագրաւ է «Խաչատուր Աբովեանի Անյայտ Բացակայումը» ուսումնասիրութիւնը: Վախճանած է 1937 Յուլիս 18-ին:
*ԾԻՐԱՆԻ ՓՈՂԸ*
Փողոցում խաղաղութիւն է:
Քնել են յոգնած մարդիկ, եւ փողոցի լապտերների լոյսի տակ օրօրւում են քաղաքի տները, նրանց սեւ պատուհանները: Լեռներից զով է իջնում քաղաքի վրայ, եւ գիշերային զովը բերում է սուսամբարի բոյրը, լեռների յստակ օդը եւ մաքուր ջրերի ձայնը: Ես գոցում եմ ուղեւորութեան իմ տետրը, նրա մէջ սուսամբարի երկու տերեւ՝ գորշ ու չոր, ինչպէս հանգած մոխիր: Լեռների վրայ վրնջում է իմ ձին՝ ինչպէս սանձարձակ ուրախութիւնը, ինչպէս սպիտակ ջրվէժը, որ իջնում է բարձրերից, թափով կտրում դաշտը, խառնւում մի պղտոր գետի եւ ուրիշ ջրերի հետ գնում դէպի անեզր ծովը...
Ձեանբերդ...Ձեանբերդ...
Դու դառնում ես անպարտելի ամրոց, քո բարձր լեռները զարթնել են, եւ քո լանջերին հնչում են յաղթութեան երգերը:
Մի վիթխարի ծիրանի փող, առանց հին ահի եւ նոր խնդութեամբ հիշեցնում է մեր արդար երգերը:
***
*ՄԻՐՀԱՒ*
Նրանք մանկութեան ընկերներ էին եւ նրանց սէրը ծնուել էր նոյնքան աննկատ, ինչպէս մի գիշերում բացւում է մուգ մանիշակը: Առուների ափին, այգիներում, դաշտերից խուրձ կրելիս, ամառուայ լուսնեակ գիշերներին խոտի դէզի մօտ, ամէն տեղ այդ սէրը ծիծեռնակի պէս ճռուողում էր, մինչեւ հասունցան նրանք, եւ մի օր էլ մեծատուն հարեւանի շէմքով ներս մտաւ Սօնան, հարսի քօղը երեսին, արցունքից կարմրած աչքերը՝ պայծառ, որպէս լեռնային ծովակ:
Հարսանիքից չորս ամիս յետոյ, պատահմամբ հանդիպել էին իրար այգիների ճանապարհին: Դիլանը նրան կանգնեցրել, հարցրել էր հալը, Սօնան թախիծով թօթուել էր ուսը եւ արագ հեռացել:
Հանդիպումը բորբոքել էր նրան, բայց առաջուայ նման մօտիկ լինելու ցանկութիւնը, իբրեւ խոր երկնքում նազով ճախրող թռչուն, երբեք չէր իջնում նրա շէմքին: Ու յանկարծ այդ հաւքը Թառեց նրա ուսին...
Ինչո՞ւ եկաւ այգին, արդեօք Սօնան մանկութեան առուակի ջրե՞րն էր կարօտել, թէ պատահմամբ մօտեցաւ հնձանի դռնակին՝ մտածելով, որ ներսն էլ ամայի է, ինչպէս այգում: Դիլան տային մինչեւ վերջը չիմացաւ այդ:
Մի քանի անգամ մօտեցաւ, կամեցաւ նրա հետ խօսել, բայց Սօնան խոյս տուեց:
-Թո՛ղ, Դիլան, գնա քեզ համար...
Եւ էլ իրար չտեսան:
***
