ՈՍԿԻ ԱՊԱՐԱՆՋԱՆԸ
Խումբ մը արհեստաւորներ կը ճամբորդէին: Իրիկուան
դէմ կը հասնին «Ոսկի Ապարանջան» անունով պանդոկ մը ուր օթեւանիլ
կ՛որոշեն: Պանդոկին մօտենալնուն՝ տարօրինակ աճապարանքի մը անձնատուր
կ՛ըլլան, իրարմէ առաջ անցնելու համար. սակայն դուռը նեղ ըլլալուն՝ անկարելի
կ՛ըլլայ խմբովին ներս մտնել անկէ:
Պանդոկապետը լսելով անոնց ոտքերուն ձայնը, պատուհանէն դուրս կը նայի եւ ժպտուն դէմքով բարեւելով զանոնք կ՛ըսէ.
Պանդոկապետը լսելով անոնց ոտքերուն ձայնը, պատուհանէն դուրս կը նայի եւ ժպտուն դէմքով բարեւելով զանոնք կ՛ըսէ.
«Եթէ ձեզմէ իւրաքանչիւրը կարող չէ առաջին ըլլալ, այն ատեն թող մին միւսին
հետեւի արհեստներու կարեւորութեան կարգով»:
Այս սրամիտ, բայց իրար ձգող առաջարկին վրայ՝ ամէն մէկը կ՛ուզէր առաջին ըլլալ. եւ այս պատճառաւ վէճ մը ծագեցաւ մէջերնին:
Կօշկակարն ըսաւ. «Եթէ ես չըլլայի, դուք ո՞ւրտեղէն ոտքի աման կ՛ունենայիք տեղէ տեղ ճամբորդելու եւ ոտքերնիդ պաշտպանելու ձիւնին ու բուքին դէմ»:
-Կաշի կ՛անցնէինք ոտքերնուս, գոչեց խաղախորդը:
-Չէ, մորթ.., մէջը ինկաւ մսագործը:
Երեք արհեստաւորներն ընդհատեց անդիէն հացագործը յոխորտալով. «Եթէ ես ամէն օր հաց պատրաստելու չըլլամ, բոլորդ ալ կը չորնաք ձեր կօշիկներուն մէջ»:
-Իսկ եթէ ես ալիւր չաղամ, աւելցուց ջաղացպանը քմծիծաղելով, ծամելիքնիդ յարդ պիտի ըլլայ, այնպէս չէ՞:
Խօսելու կարգը երկաթագործինն էր: «Եթէ ես ալ խոփ եւ ուրիշ գործիքներ չշինեմ սալիս վրայ, դուն ալ հո՛ղ պիտի աղաս ջաղացքիդ մէջ, քանի որ երկրագործն ինծի՛ կը պարտի իր դաշտին աշխատութիւնները: Առաջնութեան իրաւունքը պէտք է ինծի՛ տաք բոլորնիդ ալ»:
-Բարեկամներ, լսուեցաւ ձայն մը յանկարծ, որմնադիրը պէտք է առաջ անցնի, որովհետեւ եթէ սա շէնքը կառուցած չըլլայի ես, դուք հոս ի՞նչպէս իջեւանելու տեղ պիտի գտնէիք:»
-Կը ներես, եղբայր պատուական, աւելցուց դարբինը, պիտի կրնայի՞ր արդեօք սըւկէ ներս մտնել, եթէ բանալին շինած չըլլայի:
Այս խօսքին վրայ բոլորը խնդացին ըսելով. «Կարծես թէ առամց փականքի դուռ չկայ եղեր»:
Այսպէս, երբ ամէն ոք ինզինք գովելու եւ իր արհեստը գերադաս համարելու ճիգ կ՛ընէր, նիհար ու կարճահասակ դերձակ մը ներս սպրդեցաւ պանդոկէն ու սկսաւ պարծենալ իր արհեստին ազնուականութեանը վրայ, ընկերներուն տրտունջին պատճառ ըլլալով:
Բարեբախտաբար պանդոկապետը վրայ հասնելով դուրս հանեց զայն եւ հանդիսաւոր շեշտ մը դնելով ձայնին մէջ՝ ըսաւ.
«Հանդարտեցէք, եղբայրներ. ե՛ս գործեցի սխալը: Օ՜՝ն, դուռը ծխնիէն հանեցէք միասին, ու բոլորդ ալ կրնաք ներս գալ, քանի որ ամէն մէկերնիդ իր դաստակին անցուցած ունի մէյ մէկ «ոսկի ապարանջան» զոր ո՛չ ոք կարող է հանել կամ գողնալ: «Առաջին»ի կամ «վերջին»ի խնդիր պէտք չէ՛ որ գոյութիւն ունենայ մէջերնիդ, քանի որ դուք եղած էք ազգերու յառաջդիմութեան զօրաւոր ազդակը, դուք եղած էք հասարակութիւններու փառքն ու պարծանքը. վերջապէս դուք եղած էք մարդերու կեանքին նիւթական.բարօրութիւն եւ անդորրութիւն ընծայողները: Չէ՞ մի որ ամէն արհեստ ոսկի ապարանջան մըն է:
թարգմանաբար Գ.Մ.
ՀՆԱՐԱՄԻՏ ԿԱՔԱՒԸ
Քեռի Արամը բարձրահասակ, ոչ գէր, ճաղատ, բարի աչքերով, մօտ յիսուն տարեկան մարդ մըն էր:
Ան շատ հեռու էր որսորդ ըլլալէ, սակայն կը սիրէր այդ զուարճալի զբաղումը:
Նոյն բակին մէջ ապրող տղաքս շատ կը սիրէինք Քեռի Արամը, ան ալ մեզ կը սիրէր, եւ ամէն անգամ երբ կը տեսնէինք որ դաշտէն տուն կը վերադառնար, խումբով առջեւը կը վազէինք:
- Քեռի՛ Արամ, այսօր ի՞նչ որս բերած ես, նապաստա՞կ, կաքա՞ւ, բա՞դ, ջրահա՞ւ, ցոյց տուր մեզի,- կը խնդրէինք մենք:
Ան ցոյց կու տար քովէն կախած կենդանիները եւ ինքնագոհ ժպիտով մը կը նայէր մեզի, ապա կը սկսէր իր սովորական կատակները:
Օր մըն ալ, իրիկնադէմին, երբ մենք կը խաղայինք աղբիւրին մօտ, հեռուէն երեւցաւ Քեռի Արամը:
- Դուն երէկ ըսիր որ եթէ որսորդը դաշտ ելլէ, երբեք պարապ չի վերադառնար,- ըսաւ մէկը:
Առանց ոեւէ խօսք ըսելու, Քեռի Արամը ձեռքը կուրծքին վրայ դրաւ ու ըսաւ տխրութեամբ.
- Երբ որ արեւը նոր դպաւ լերան ծերպերուն, հրաշք բանի մը առջեւ գտայ ինքզինքս:
Հրացանս պատրաստ բռնած, շունչս պահած կը սպասէի թէ հիմա ուր որ է կաքաւները կւկւալով դիմացէն դուրս կ'ելլեն, ես ալ կը կրակեմ: Բայց ի՜նչ տեսնեմ աղէկ... Դիմացի խոտերուն մէջէն կաքաւ մը, իր քսան ձագուկներուն հետ, առջեւէս կը վազէ:
Ես կեցած կը դիտէի:
Յետոյ նշան առի եւ ուզեցի կրակել, բայց ձեռքս ինքն իրեն ետ քաշուեցաւ, եւ մատս հրացանի ձգանէն դուրս ելաւ: Այդ իսկ պահուն մայր կաքաւը ձագերուն առջեւէն ետ դարձաւ: Փետուրները ուռեցուց, թեւերը գետին քսելով եւ գլուխը աջ ու ձախ դարձնելով, սկսաւ իմ կողմս գալ, իսկ ես կեցած տեղս քարացայ...
- Այս ի՞նչ բան է, ինձմէ չի վախնար: Չէ՛,- կը մտածէի,- ասոր վերջը եկեր է, ինք կու գայ որ հրացանիս բերանը մտնէ...
Նորէն նշան առի որ կրակեմ, մէյ մըն ալ տեսայ ձագերը խումբով ետ դարձան ու իրենց մօրը քով վազեցին:
Մտածեցի որ եթէ կրակեմ, ձագերէն ալ քանի մը հատ կը զարնեմ...
Ձեռքս նորէն ետ գնաց, ու մատս հրացանի ձգանէն դուրս ելաւ: Այդ ժամանակ քրտինքով լեցուեցան աչքերս, թաշկինակս հանեցի ու քրտինքս սրբեցի. մէյ մըն ալ տեսնեմ ու կաքաւը կայնեցաւ ու կըւկըւաց... Բոլոր ձագերը հաւաքուեցան իրենց մօր շուրջը, ոմանք մտան թեւին տակ, ոմանք ալ կծկուեցան գետնին վրայ , իրենց մօրը կողքին...
Յանկարծ անպիսի ֆշշոց մը լսեցի, որ ես ալ վախցայ ու վեր նայեցայ: Ի՜նչ տեսնեմ...բազէ մը քարի նման կաքաւին ձագերուն վրայ կու գայ:
Թաշկինակս մէկ կողմ նետեցի, նշան առի, ու մատս ձգանին դպաւ... հրացանի ձայնին հետ բազէին գետին իյնալը մէկ եղաւ... բայց թէ կաքաւն ու իր ձագերը ո՞ր կողմ փախան ու ցրուեցան, այդ չտեսայ, գիտեմ որ հրացանիս ձայնէն վախցան ու փախան:
Ես շունչ առի, ծխախոտ մը վառեցի ու անկուշտի պէս ծուխը կուլ տուի, յետոյ նստայ քարի մը վրայ եւ սկսայ ես ինծի հաշիւ տալ թէ այս անմեղ թռչունները ինչքան շատ թշնամիներ ունին, բայց ինչքան ալ հնարամիտ են... Երբ որ վտանգ մը սպառնայ իրենց, ամէն բան կը հասկնան:
Ինչպէս որ ամէն մէկ ծնողք իր կեանքը վտանգի ենթարկելով կը մտածէ իր զաւակներուն մասին, այդպէս կ՛ընեն նաեւ թռչունները: Ատոր համար ալ կաքաւը այդ ծանր պահուն ինձմէ չվախցաւ ու դիմեց իմ օգնութեանս: Այս որ տեսայ, հրացանս դրի ուսս ու դարձայ դէպի տուն:
Մենք լարուած կը լսէինք Քեռի Արամին խօսքերը ու ամէն կերպ կ՛աշխատէինք բառ մը իսկ չփախցնել իր պատմածէն: Մեզի համար պարզ եղաւ թէ ինչո՛ւ Քեռի Արամը այդ օր որսէն պարապ եկաւ տուն:
Ս. Պալայեան
ԿՈՐՍՈՒԱԾ ՅԱԿԻՆԹԸ
Ժամանակին՝ Հնդկաստանի մէջ թագաւոր մը կ՛ապրէր: Ան միշտ տխուր էր. երբեք չէր խնդար, ոչինչ հաճելի հը թուէր իրեն:
Թագաւորը կ՛ապրէր պալատի մը մէջ: Ծերունի պարտիզպան մը կը խնամէր պալատին գեղեցիկ պարտէզը: Ան՝ փոքր տարիքէն ի վեր հոն կ՛աշխատէր: Միշտ երգելով կը գործէր:
Այս սրամիտ, բայց իրար ձգող առաջարկին վրայ՝ ամէն մէկը կ՛ուզէր առաջին ըլլալ. եւ այս պատճառաւ վէճ մը ծագեցաւ մէջերնին:
Կօշկակարն ըսաւ. «Եթէ ես չըլլայի, դուք ո՞ւրտեղէն ոտքի աման կ՛ունենայիք տեղէ տեղ ճամբորդելու եւ ոտքերնիդ պաշտպանելու ձիւնին ու բուքին դէմ»:
-Կաշի կ՛անցնէինք ոտքերնուս, գոչեց խաղախորդը:
-Չէ, մորթ.., մէջը ինկաւ մսագործը:
Երեք արհեստաւորներն ընդհատեց անդիէն հացագործը յոխորտալով. «Եթէ ես ամէն օր հաց պատրաստելու չըլլամ, բոլորդ ալ կը չորնաք ձեր կօշիկներուն մէջ»:
-Իսկ եթէ ես ալիւր չաղամ, աւելցուց ջաղացպանը քմծիծաղելով, ծամելիքնիդ յարդ պիտի ըլլայ, այնպէս չէ՞:
Խօսելու կարգը երկաթագործինն էր: «Եթէ ես ալ խոփ եւ ուրիշ գործիքներ չշինեմ սալիս վրայ, դուն ալ հո՛ղ պիտի աղաս ջաղացքիդ մէջ, քանի որ երկրագործն ինծի՛ կը պարտի իր դաշտին աշխատութիւնները: Առաջնութեան իրաւունքը պէտք է ինծի՛ տաք բոլորնիդ ալ»:
-Բարեկամներ, լսուեցաւ ձայն մը յանկարծ, որմնադիրը պէտք է առաջ անցնի, որովհետեւ եթէ սա շէնքը կառուցած չըլլայի ես, դուք հոս ի՞նչպէս իջեւանելու տեղ պիտի գտնէիք:»
-Կը ներես, եղբայր պատուական, աւելցուց դարբինը, պիտի կրնայի՞ր արդեօք սըւկէ ներս մտնել, եթէ բանալին շինած չըլլայի:
Այս խօսքին վրայ բոլորը խնդացին ըսելով. «Կարծես թէ առամց փականքի դուռ չկայ եղեր»:
Այսպէս, երբ ամէն ոք ինզինք գովելու եւ իր արհեստը գերադաս համարելու ճիգ կ՛ընէր, նիհար ու կարճահասակ դերձակ մը ներս սպրդեցաւ պանդոկէն ու սկսաւ պարծենալ իր արհեստին ազնուականութեանը վրայ, ընկերներուն տրտունջին պատճառ ըլլալով:
Բարեբախտաբար պանդոկապետը վրայ հասնելով դուրս հանեց զայն եւ հանդիսաւոր շեշտ մը դնելով ձայնին մէջ՝ ըսաւ.
«Հանդարտեցէք, եղբայրներ. ե՛ս գործեցի սխալը: Օ՜՝ն, դուռը ծխնիէն հանեցէք միասին, ու բոլորդ ալ կրնաք ներս գալ, քանի որ ամէն մէկերնիդ իր դաստակին անցուցած ունի մէյ մէկ «ոսկի ապարանջան» զոր ո՛չ ոք կարող է հանել կամ գողնալ: «Առաջին»ի կամ «վերջին»ի խնդիր պէտք չէ՛ որ գոյութիւն ունենայ մէջերնիդ, քանի որ դուք եղած էք ազգերու յառաջդիմութեան զօրաւոր ազդակը, դուք եղած էք հասարակութիւններու փառքն ու պարծանքը. վերջապէս դուք եղած էք մարդերու կեանքին նիւթական.բարօրութիւն եւ անդորրութիւն ընծայողները: Չէ՞ մի որ ամէն արհեստ ոսկի ապարանջան մըն է:
թարգմանաբար Գ.Մ.
Քեռի Արամը բարձրահասակ, ոչ գէր, ճաղատ, բարի աչքերով, մօտ յիսուն տարեկան մարդ մըն էր:
Ան շատ հեռու էր որսորդ ըլլալէ, սակայն կը սիրէր այդ զուարճալի զբաղումը:
Նոյն բակին մէջ ապրող տղաքս շատ կը սիրէինք Քեռի Արամը, ան ալ մեզ կը սիրէր, եւ ամէն անգամ երբ կը տեսնէինք որ դաշտէն տուն կը վերադառնար, խումբով առջեւը կը վազէինք:
- Քեռի՛ Արամ, այսօր ի՞նչ որս բերած ես, նապաստա՞կ, կաքա՞ւ, բա՞դ, ջրահա՞ւ, ցոյց տուր մեզի,- կը խնդրէինք մենք:
Ան ցոյց կու տար քովէն կախած կենդանիները եւ ինքնագոհ ժպիտով մը կը նայէր մեզի, ապա կը սկսէր իր սովորական կատակները:
Օր մըն ալ, իրիկնադէմին, երբ մենք կը խաղայինք աղբիւրին մօտ, հեռուէն երեւցաւ Քեռի Արամը:
- Դուն երէկ ըսիր որ եթէ որսորդը դաշտ ելլէ, երբեք պարապ չի վերադառնար,- ըսաւ մէկը:
Առանց ոեւէ խօսք ըսելու, Քեռի Արամը ձեռքը կուրծքին վրայ դրաւ ու ըսաւ տխրութեամբ.
- Երբ որ արեւը նոր դպաւ լերան ծերպերուն, հրաշք բանի մը առջեւ գտայ ինքզինքս:
Հրացանս պատրաստ բռնած, շունչս պահած կը սպասէի թէ հիմա ուր որ է կաքաւները կւկւալով դիմացէն դուրս կ'ելլեն, ես ալ կը կրակեմ: Բայց ի՜նչ տեսնեմ աղէկ... Դիմացի խոտերուն մէջէն կաքաւ մը, իր քսան ձագուկներուն հետ, առջեւէս կը վազէ:
Ես կեցած կը դիտէի:
Յետոյ նշան առի եւ ուզեցի կրակել, բայց ձեռքս ինքն իրեն ետ քաշուեցաւ, եւ մատս հրացանի ձգանէն դուրս ելաւ: Այդ իսկ պահուն մայր կաքաւը ձագերուն առջեւէն ետ դարձաւ: Փետուրները ուռեցուց, թեւերը գետին քսելով եւ գլուխը աջ ու ձախ դարձնելով, սկսաւ իմ կողմս գալ, իսկ ես կեցած տեղս քարացայ...
- Այս ի՞նչ բան է, ինձմէ չի վախնար: Չէ՛,- կը մտածէի,- ասոր վերջը եկեր է, ինք կու գայ որ հրացանիս բերանը մտնէ...
Նորէն նշան առի որ կրակեմ, մէյ մըն ալ տեսայ ձագերը խումբով ետ դարձան ու իրենց մօրը քով վազեցին:
Մտածեցի որ եթէ կրակեմ, ձագերէն ալ քանի մը հատ կը զարնեմ...
Ձեռքս նորէն ետ գնաց, ու մատս հրացանի ձգանէն դուրս ելաւ: Այդ ժամանակ քրտինքով լեցուեցան աչքերս, թաշկինակս հանեցի ու քրտինքս սրբեցի. մէյ մըն ալ տեսնեմ ու կաքաւը կայնեցաւ ու կըւկըւաց... Բոլոր ձագերը հաւաքուեցան իրենց մօր շուրջը, ոմանք մտան թեւին տակ, ոմանք ալ կծկուեցան գետնին վրայ , իրենց մօրը կողքին...
Յանկարծ անպիսի ֆշշոց մը լսեցի, որ ես ալ վախցայ ու վեր նայեցայ: Ի՜նչ տեսնեմ...բազէ մը քարի նման կաքաւին ձագերուն վրայ կու գայ:
Թաշկինակս մէկ կողմ նետեցի, նշան առի, ու մատս ձգանին դպաւ... հրացանի ձայնին հետ բազէին գետին իյնալը մէկ եղաւ... բայց թէ կաքաւն ու իր ձագերը ո՞ր կողմ փախան ու ցրուեցան, այդ չտեսայ, գիտեմ որ հրացանիս ձայնէն վախցան ու փախան:
Ես շունչ առի, ծխախոտ մը վառեցի ու անկուշտի պէս ծուխը կուլ տուի, յետոյ նստայ քարի մը վրայ եւ սկսայ ես ինծի հաշիւ տալ թէ այս անմեղ թռչունները ինչքան շատ թշնամիներ ունին, բայց ինչքան ալ հնարամիտ են... Երբ որ վտանգ մը սպառնայ իրենց, ամէն բան կը հասկնան:
Ինչպէս որ ամէն մէկ ծնողք իր կեանքը վտանգի ենթարկելով կը մտածէ իր զաւակներուն մասին, այդպէս կ՛ընեն նաեւ թռչունները: Ատոր համար ալ կաքաւը այդ ծանր պահուն ինձմէ չվախցաւ ու դիմեց իմ օգնութեանս: Այս որ տեսայ, հրացանս դրի ուսս ու դարձայ դէպի տուն:
Մենք լարուած կը լսէինք Քեռի Արամին խօսքերը ու ամէն կերպ կ՛աշխատէինք բառ մը իսկ չփախցնել իր պատմածէն: Մեզի համար պարզ եղաւ թէ ինչո՛ւ Քեռի Արամը այդ օր որսէն պարապ եկաւ տուն:
Ս. Պալայեան
Ժամանակին՝ Հնդկաստանի մէջ թագաւոր մը կ՛ապրէր: Ան միշտ տխուր էր. երբեք չէր խնդար, ոչինչ հաճելի հը թուէր իրեն:
Թագաւորը կ՛ապրէր պալատի մը մէջ: Ծերունի պարտիզպան մը կը խնամէր պալատին գեղեցիկ պարտէզը: Ան՝ փոքր տարիքէն ի վեր հոն կ՛աշխատէր: Միշտ երգելով կը գործէր:
Օր մը, երբ թագաւորը կը շրջէր վարդենիներու միջեւ՝ լսեց ծերունիին զուարթ ձայնը: Կանչեց ու հարցուց.
-Ինչո՞ւ միշտ զուարթ ես...
-Տխրութիւնը իմ հոգւոյս մէջ տեղ չունի երբեք: Ես կղպած եմ իմ սրտիս դռները...:
-Ապուշ մի՛ ըլլար..., գոչեց թագաւորը, քու սիրտդ տո՞ւն է միթէ...:
Ծերունին միայն ժպտեցաւ ու շարունակեց իր գործը:
Թագաւորը շատ բարկացած էր, վստահ էր թէ ծերունին կը սխալէր:
Յաջորդ օր կրկին պարտէզ իջաւ, գրպանին մէջ ունենալով խոշոր յակինթ մը: Կանչեց ծերունին ու յակինթը տալով ըսաւ.
-Ասիկա ապահով տեղ մը պահէ, չըլլայ որ կորսնցնես, թէ ոչ՝ քու կեանքովդ կը վճարես:
Ծերունին առաւ յակինթն ու պահեց իր անկողնին տակ: Այդ գիշեր թագաւորը ծպտուած մտաւ ծերունիին տունը եւ գողնալով յակինթը՝ տարաւ գետը նետեց:
Քանի մը օր վերջ թագաւորը կանչեց ծերունին ու հրամայեց.
-Քեզի յանձնած յակինթս երկու օր վերջ պալատ բեր:
Ծերունին երբ տուն վերադարձաւ՝ փնտռեց յակինթը, բայց անշուշտ չգտաւ:
-Պէտք է լաւագոյն կերպով արժէքաւորեմ կեանքիս այս վերջին երկու օրերը, ըսաւ ինք իրեն:
Ուստի որոշեց իր տունը ծախել ու խնջոյք մը սարքել բարեկամներուն:
Այդ օր թագաւորը ծպտուած որպէս հրաւիրեալ՝ մասնակցեցաւ խնջոյքին: Կ՛ուզէր մօտէն հետեւիլ ծերունիին: Ծերունին միշտ ժպտադէմ ընդունեց բոլոր հրաւիրեալներուն առողջութեանու բարօրութեան բարեմաղթութիւնները:
Խնջոյքի վերջաւորութեան՝ ծերունին բերաւ ծաղիկներով յարդարուած տախտակէ ափսէ մը, որուն մէջ կը գտնուէին 12 յարգի ձուկեր ու ըսաւ.
-Հրամեցէ՛ք, ճաշակեցէ՛ք:
-Այքայական ճաշկերոյթ մը...գոչեցին հիւրերը:
Ծերունին բարեկամներուն իր ձեռքովն իսկ կարգաւ հրամցուց ձուկէն կտրած շերտերը: Երբ վերջին ձուկը կը կտրէր՝ զարմանքով նշմարեց խոշոր յակինթը, որ կը փայլէր: Հիւրերը հիացան.
-Որքա՜ն թանկագին քար մը...
-Այո՛, պատասխանեց ծերունին, փոխարժէքը ճշդել կարելի չէ:
Յաջորդ օր ծերունին ներկայացաւ թագաւորին ու յանձնեց յակինթը:
-Ինծի լաւ դաս մը տուիր, ըսաւ թագաւորը եւ շարունակեց.
-Դուն քու սիրտդ իրապէս կղպեր ես տխրութեան:
Քեզի՛ պահէ այդ յակինթը իբր վարձատրութիւն:
Ծերունին ծախեց յակինթը եւ գնեց գեղեցիկ պարտէզով մեծ տուն մը, որուն դրան վրայ գրեց.
«Դուռս ամէնուն բաց է, բացի տխրութեան»:
-Ինչո՞ւ միշտ զուարթ ես...
-Տխրութիւնը իմ հոգւոյս մէջ տեղ չունի երբեք: Ես կղպած եմ իմ սրտիս դռները...:
-Ապուշ մի՛ ըլլար..., գոչեց թագաւորը, քու սիրտդ տո՞ւն է միթէ...:
Ծերունին միայն ժպտեցաւ ու շարունակեց իր գործը:
Թագաւորը շատ բարկացած էր, վստահ էր թէ ծերունին կը սխալէր:
Յաջորդ օր կրկին պարտէզ իջաւ, գրպանին մէջ ունենալով խոշոր յակինթ մը: Կանչեց ծերունին ու յակինթը տալով ըսաւ.
-Ասիկա ապահով տեղ մը պահէ, չըլլայ որ կորսնցնես, թէ ոչ՝ քու կեանքովդ կը վճարես:
Ծերունին առաւ յակինթն ու պահեց իր անկողնին տակ: Այդ գիշեր թագաւորը ծպտուած մտաւ ծերունիին տունը եւ գողնալով յակինթը՝ տարաւ գետը նետեց:
Քանի մը օր վերջ թագաւորը կանչեց ծերունին ու հրամայեց.
-Քեզի յանձնած յակինթս երկու օր վերջ պալատ բեր:
Ծերունին երբ տուն վերադարձաւ՝ փնտռեց յակինթը, բայց անշուշտ չգտաւ:
-Պէտք է լաւագոյն կերպով արժէքաւորեմ կեանքիս այս վերջին երկու օրերը, ըսաւ ինք իրեն:
Ուստի որոշեց իր տունը ծախել ու խնջոյք մը սարքել բարեկամներուն:
Այդ օր թագաւորը ծպտուած որպէս հրաւիրեալ՝ մասնակցեցաւ խնջոյքին: Կ՛ուզէր մօտէն հետեւիլ ծերունիին: Ծերունին միշտ ժպտադէմ ընդունեց բոլոր հրաւիրեալներուն առողջութեանու բարօրութեան բարեմաղթութիւնները:
Խնջոյքի վերջաւորութեան՝ ծերունին բերաւ ծաղիկներով յարդարուած տախտակէ ափսէ մը, որուն մէջ կը գտնուէին 12 յարգի ձուկեր ու ըսաւ.
-Հրամեցէ՛ք, ճաշակեցէ՛ք:
-Այքայական ճաշկերոյթ մը...գոչեցին հիւրերը:
Ծերունին բարեկամներուն իր ձեռքովն իսկ կարգաւ հրամցուց ձուկէն կտրած շերտերը: Երբ վերջին ձուկը կը կտրէր՝ զարմանքով նշմարեց խոշոր յակինթը, որ կը փայլէր: Հիւրերը հիացան.
-Որքա՜ն թանկագին քար մը...
-Այո՛, պատասխանեց ծերունին, փոխարժէքը ճշդել կարելի չէ:
Յաջորդ օր ծերունին ներկայացաւ թագաւորին ու յանձնեց յակինթը:
-Ինծի լաւ դաս մը տուիր, ըսաւ թագաւորը եւ շարունակեց.
-Դուն քու սիրտդ իրապէս կղպեր ես տխրութեան:
Քեզի՛ պահէ այդ յակինթը իբր վարձատրութիւն:
Ծերունին ծախեց յակինթը եւ գնեց գեղեցիկ պարտէզով մեծ տուն մը, որուն դրան վրայ գրեց.
«Դուռս ամէնուն բաց է, բացի տխրութեան»:
